8 januari 2019

Nachtmerries bij kinderen

Midden in de nacht wordt je kindje huilend wakker; hij heeft een nachtmerrie. Een nachtmerrie kan heel angstaanjagend zijn voor kinderen, helemaal als ze nog jong zijn. Wat is een nachtmerrie en kun je er als ouder iets aan doen? En wat is eigenlijk het verschil met een nachtangst?

Nachtmerries bij (kleine) kinderen komen regelmatig voor, meestal in het tweede deel van de nacht. Nachtmerries zijn gelukkig goed te verklaren, kinderen krijgen ze vaak vanaf het tweede levensjaar.

Wat is een nachtmerrie?

Je kind wordt midden in de nacht schreeuwend wakker: hij heeft een nachtmerrie. Een nachtmerrie is een enge droom, die vaak heel echt lijkt. Hij kan je kind dan ook erg bang maken. Nachtmerries komen vaak voor in het tweede deel van de nachtrust, als alle indrukken van de dag op een dieper niveau worden verwerkt. En ook al hebben volwassenen ook weleens een nachtmerrie, uit verschillende onderzoeken is gebleken dat ze vaker voorkomen bij kinderen.

Hoe herken je een nachtmerrie?

  • Het is een enge, intensieve en angstaanjagende droom.
  • Je kind kan de droom na het ontwaken nog goed herinneren.
  • Je kind wordt ‘plotseling’ wakker na- of middenin de droom.
  • Een nachtmerrie treedt vaak op tijdens de diepe Remslaap.
  • Soms gaat de droom gepaard met fysieke onrust.

Logische verklaring

Kinderen verwerken alle prikkels van de dag in hun slaap. En dat zijn er nogal wat: ze zijn zich immers nog volop aan het ontwikkelen. Tussen de twee en zes jaar zijn nachtmerries op hun hoogtepunt. Het kan dan regelmatig voorkomen dat je kind huilend wakker wordt van een enge droom.

Waar komen die nachtmerries eigenlijk vandaan? Kinderen tussen de twee en drie jaar kunnen nog geen onderscheid maken tussen fantasie en werkelijkheid; voor hen is alles één. Het kan bijvoorbeeld voorkomen dat jouw onschuldige opmerking: “Die spinnen zitten ook overal”, zich 's nachts manifesteert als een nachtmerrie, waarin de hele slaapkamer vol zit met spinnen.

Als je kind wat ouder is, zijn nachtmerries vaak een uiting van een gevoel van angst, onveiligheid of onzekerheid. Je kunt je voorstellen dat impactvolle situaties als voor het eerst naar school gaan, de intensieve Sinterklaasperiode of zelfs een spannende serie op Netflix al redenen kunnen zijn voor enge dromen. Ook als je kind koortsig of oververmoeid is of als er sprake is van spanningen thuis (overlijden, verhuizing, scheiding etc.), is de kans op nachtmerries groter. 

Hoe meer er in het leventje van je kind gebeurt, hoe groter de kans op onrustige nachten. Ondanks dat nachtmerries heel gewoon zijn, kun je als ouders wel een en ander doen om de kans erop te verkleinen.

Hoe ga je met nachtmerries om?

Wat kun je als ouders doen om je kind zo rustig mogelijk in slaap te laten vallen? Handige tips:

  • Een rustige slaapkamer. Niet te veel speelgoed, geen beeldschermen of andere prikkels en zorg ervoor dat de kamer goed te verduisteren is.
  • Sluit de dag af met een vast ritueel, bijvoorbeeld tandenpoetsen, een boekje lezen, liedje zingen en een dikke kus.
  • Spreek de dag door. Je kunt bijvoorbeeld voor het slapen vragen wat je kind ‘stom’ en wat hij ‘leuk’ vond aan de dag. Op die manier zorg je ervoor dat eventuele angsten of teleurstellingen bespreekbaar worden.
  • Gevoelige kinderen kunnen ook baat hebben bij korte meditaties voor het slapen gaan, om hun hoofd tot rust te brengen. Bijvoorbeeld uit De Wens Ster van Relax Kids.
  • Een knuffel of nachtlampje kan ook helpen je kind zich veiliger te laten voelen.
  • Troost je kind als hij een nachtmerrie heeft en zorg ervoor dat je hem serieus neemt in zijn angsten. Voor je zoon of dochter zijn deze angsten heel echt!
  • Probeer stress in het gezin te voorkomen, voer lastige gesprekken bijvoorbeeld pas als je kind in bed ligt.

Verschil nachtmerrie en nachtangst

Een nachtmerrie is niet hetzelfde als een nachtangst. Nachtangsten ontstaan vaak eerder op de avond, meestal in de overgang van een lichte- naar diepe slaap. En ze kunnen je als ouder flink laten schrikken: je kind is vaak erg overstuur, niet bereikbaar en fysiek onrustig. Een groot verschil: bij nachtmerries kun je je kind goed troosten, bij nachtangsten kun je hem beter met rust laten. Ze slapen dan eigenlijk nog en door je kind te knuffelen of troosten, maak je ze wakker waardoor ze nog meer schrikken. Na een nachtangst vallen de meeste kinderen vanzelf weer in slaap.

Hoe ga jij om de nachtmerries van jouw kindje? Heb je nog tips voor andere ouders?