Jip en Janneke....
Ik vroeg me af hoe jullie hier tegenover staan.
Laatst sprak ik mijn buurvrouw. Zij is een stuk jonger dan ik (eind 30, zoiets) en heeft 2 jonge kinderen van 5 en 7. We stonden even te kletsen over van alles en nog wat en over haar kinderen en school enz. Toen hadden we het ook even over lezen en voorlezen. Zij vertelde toen, behoorlijk verontwaardigd, dat haar moeder haar kinderen voorleest uit Jip en Janneke (die moeder had die boekjes nog van vroeger) en dat de oudste daar bij oma ook zelf wel eens uit leest. Ze was echt best pissig daarover, want ze vond het ouderwets en niet geëmancipeerd en dat haar kinderen hierdoor verkeerde ideeën enzo zouden kunnen krijgen. Ikzelf vond het eigenlijk nogal overdreven, maar heb daar niet echt op gereageerd. Behalve iets in de trant van 'ach, de andere kant is, dat ze de verhaaltjes leuk vinden en zo wellicht plezier in lezen krijgen en dat is ook wat waard'.
Toen ik daar later nog eens over nadacht (in eerste instantie met de gedachte: Zie ik iets over het hoofd, denk ik hier iets te makkelijk over. Vooral omdat zij er zo'n punt van maakte), vond ik het eigenlijk steeds gekker en vooral ook nogal kortzichtig. Het is toch eigenlijk ook een stukje geschiedenis dat ze op die manier mee krijgen. Iets wat je als ouder ook kunt aangrijpen om daar wat verder over te vertellen tijdens het voorlezen. Toen en nu. Als ze vragen wat, bijv., een kolenkachel is, kun je vertellen dat men dat vroeger vaak had, hoe dat, ongeveer, werkte. Dat mensen toen vaak nog helemaal geen centrale verwarming hadden, dus andere manieren had om hun kamer warm te krijgen. Dat we nu weten, dat dat, naast minder efficiënt en minder praktisch, ook nadelen had ivm de vieze lucht die in de kamer komt. Maar dat er toen simpelweg nog geen andere methoden waren, dus je moest wel. En mensen wisten toen niet beter, wisten toen ook minder over vieze lucht enzo.
En wat betreft de emancipatie (moeder was altijd thuis). Toch een mooi moment om te vertellen over toen en nu. Toen: Het huishouden was sowieso veel bewerkelijker, omdat er veel minder apparatuur was en de apparatuur die er was ook minder kon. We eten niet zoveel in allerlei bewerkte vorm konden kopen, ook niet geschild, gesneden enz enz, geen eten konden bestellen, geen kant en klare gerechten, dus veel meer werk. Kun je overigens direct er ook nog even bij vertellen, dat al dat kant en klare en bewerkte eigenlijk ook helemaal niet zo goed is 
. En vooral kun je ook vertellen, dat toentertijd, men vond dat moeders voor thuis waren en dat vaders het geld verdienden. Dat we daar nu heel anders over denken enz.
Kortom: Ik vind het eigenlijk heel kortzichtig en zie juist ook de voordelen van die ouderwetse boekjes. Mooie gelegenheid om te vertellen en dingen uit te leggen. En vooral ook: Als de kinderen die verhaaltjes leuk vinden, wees blij, het stimuleren in leesplezier is juist zo belangrijk.
Hoe kijken jullie daar tegenaan?
Tijgeroog schreef op 08-11-2025 om 14:55:
Het probleem zit erin dat er sprake is van een onrecht (vrouwenongelijkheid) dat nog steeds bestaat en actueel is. Dan kun je daar gezellig een verhaaltje over vertellen en dat eventueel gebruiken om uit te leggen dat dat nu niet meer zo is. Maar jij en ik eten ik wel dat oma die disclaimer echt niet gaat plaatsen na het voorlezen, en bovendien klopt het niet, want er is nog steeds sprake van vrouwenongelijkheid. En door er gezellige verhaaltjes over voor te lezen normaliseer je het ook.
Dat wil niet zeggen dat ik het helemaal niet voor zou lezen, maar ik vind dat je best wat meer begrip mag hebben voor het standpunt van je buurvrouw
Dus elk boek dat ouder is dan een (paar?) jaar, is not done? Elk boek dat ouder is dan, pakweg 10, 20 jaar beschrijft zaken, waar we nu anders over denken en/of mee omgaan. Nou en?
De buurvrouw heeft wel een punt over het gebrek aan emancipatie (ik vind het zelf ook gedateerd) maar ik zou me er echt niet druk om maken als iemand af en toe je kind daaruit voorleest. Alsof die paar voorlees-uurtjes zo'n impact hebben. Je leert gelijkheid enzo op allerlei verschillende manieren en momenten en dat leer je niet ineens 'af' door een rondje Jip & Janneke.
Ginevra schreef op 08-11-2025 om 14:40:
je leert kinderen niet zelfstandig nadenken door alleen welgevallige ideeën tot je te nemen.
je leert kinderen zelfstandig nadenken door ze van alles voor te schotelen, en daar dan over te praten.
Ja dit dus eigenlijk. En dat hoeft de voorlezer helemaal niet zelf te doen, dat kun je ook als ouder op een ander moment doen (sterker nog, ik hoop toch dat je als ouder sowieso over dat soort dingen praat met je kind, niet alleen na het lezen van een oud boekje).
Fiorah schreef op 08-11-2025 om 15:15:
[..]
Ja dit dus eigenlijk. En dat hoeft de voorlezer helemaal niet zelf te doen, dat kun je ook als ouder op een ander moment doen (sterker nog, ik hoop toch dat je als ouder sowieso over dat soort dingen praat met je kind, niet alleen na het lezen van een oud boekje).
Precies.
Dat belooft veel goeds voor het "Lezen voor de Lijst" op de middelbare school.
Geen "klassiekers" meer. Elk boek ouder dan 15 jaar wordt verboden.
Bye bye Multatuli, Mulisch, Erasmus, Vondel, Herman, Hooft, Reve...
Ik vind zo'n reactie wel erg overdreven van de buurvrouw. Als je kind regelmatig elders verblijft, bijvoorbeeld op de opvang, bij opa en oma, bij de buren, bij een familielid of bij vriendjes thuis, dan heb je geen zeggenschap over waar je kind mee in aanraking komt. Ga je op opvang/school ook alle boekjes checken op geschiktheid? Bij vriendjes thuis?
Opvoeden is vooral voorleven. Dus als je zelf laat zien dat vrouwen ook werken en mannen ook stofzuigen, dan is dat het beeld dat je kinderen meekrijgen. Er hoeft ook niet een betoog over vroeger en nu bij elk verhaaltje. Maar als een kind vraagt waarom de moeder altijd thuis is en de vader altijd werken, kun je dat wel uitleggen dat dat vroeger zo ging en dat we dat nu meestal anders doen.
En dan nog...er zijn nog steeds traditionele gezinnen waar moeder thuis is voor de kinderen. Niks mis mee dat kinderen zien dat dat ook een mogelijkheid is. Of mogen ze dan ook niet bij vriendjes spelen waarvan de moeder niet werkt?
MiniJCW schreef op 08-11-2025 om 14:24:
Ik denk dat ik de buurvrouw wel snap. Vrouwenemancipatie is nog steeds hard nodig en ik zou ook niet willen dat vrouwenongelijkheid in een leuk verhaaltje voorgelezen zou worden. Ik ging als kind logeren bij een gelovige oom en tante en zij lazen mij voor uit Christelijke boekjes. Daar stond in dat het geloof de enige juiste weg is en dat niet gelovigen zondig waren. Daar heeft mijn moeder ook een stokje voor gestoken.
Heh? Sinds wanneer moeten boeken gaan over hoe het gaat in het leven hier en nu??
bieb1963 schreef op 08-11-2025 om 14:37:
[..]
Nou, dat vind ik echt belachelijk. Je kan toch gewoon erbij vertellen dat we daar nu anders over denken?
Maar er gaan toch zoveel boeken over situaties waar we niet in zitten?
Ik ben echt perplex dat mensen denken dat kinderen hier een voorbeeld uithalen
Ik las Jip en Janneke wel voor. Onze jongste is nu 10. Soms wisselde ik ze om en soms legde ik wat uit. We lazen ook allerlei andere boeken. Er zijn zo ontzettend veel geweldige kinderboeken. Echt te leuk!
1968 schreef op 08-11-2025 om 14:48:
[..]
Ik vond dat nou juist zo'n goed idee, van Janneke-Jip maken en andersom. Idem met vader/moeder. Het kind wil gewoon een leuk verhaal horen en wil denk ik niet iedere keer daarna een soort verslagje horen over hoe we er nu over denken. (denk ik)
Los daarvan denk ik dat we zélf gewoon het goede voorbeeld moeten geven. Hoe vaak is het niet dat vrouwen hun man vragen om gaten te boren in de muur om een schilderij op te hangen en mannen vragen aan hun vrouw om een broek om te zomen.
Ik hou zelf nogal van klussen en zorg dus ook dat dochter leert hoe ze zelf gaten boort, kitrandjes vervangt in de badkamer of een lamp aansluit (en idem voor zoon) en als er iets gestreken moet worden doe ik het voor en mogen ze het nadoen (toen ze 10+ waren) en met zoon heb ik ook een keer met de kerst stoffen kerststerren genaaid op de naaimachine, vond hij erg leuk om te doen.
Maar goed, even terug naar Jip en Janneke, misschien hoef je dat niet eens perse te veranderen, tegenwoordig geven ze hier toch ook in tv-series e.d. al veel vaker een goed geëmancipeerd voorbeeld
Maar dan heb je dus juist zelf bedacht dat je je dochter leert kitten omdat dat een " mannentaak" zou zijn, en ze dat daarom moet kunnen.
Ik ben een groot Jip en Janneke fan maar heb de verhaaltjes wel altijd opgeleukt met relativerende woorden. Een tante met een auto bijvoorbeeld, vonden ze heel grappig dat dat vroeger bijzonder werd gevonden.
De kinderen zijn beide behoorlijk feministisch, dus dat is goed gekomen.
ik zou er geen punt van maken, zelf ook jip en janneke voorgelezen aan mijn kind. Genoeg van die verhaaltjes waar dit ook niet echt aan de orde komt, zoals het verhaaltje waarin jip niet naar de kapper wil.
En als ze het niet snappen dan vragen ze het wel. ===Moeder zet de ketel op het vuur om koffie te gaan maken===
Mam en ketel op een vuur hoe doe je dat? Uitleg: De ketel is een waterkoker waar vroeger op het gasfornuis water mee gekookt werd.
O net als bij opa en oma, als hij fluit dan kookt het water?
Dymo schreef op 08-11-2025 om 14:56:
[..]
ja dat deed ik ook. Vooral als Janneke weer eens moest huilen, maakte ik er Jip van. Mijn dochter onthield alles, dus als iemand anders hetzelfde verhaaltje 'goed' voorlas, verbeterde zij diegene. Ik zou er verder zelf geen punt van maken als oma een ouderwets verhaaltje voorlas. Ik denk dat 'voorleven' meer effect heeft dan 'voorlezen'. Mijn dochter zat op een Christelijke basisschool waar de moeders twee ochtendjes werkten, maar altijd thuis waren als de kinderen vrij waren. Ik werkte vrijwel fulltime. Mijn dochter duwde als kleuter haar pop in de kinderwagen, gaf die wagen een zwieper richting haar beste vriendje (jongetje dus) en riep: "ik ga naar mijn werk, tot vanavond."
Ja, zo deed ik dat ook. Janneke die niet durfde in het zwembad werd Jip. Mijn zoon vroeg wel waarom er een colahok was 😄
Mijn dochter speelde vroeger kinderdagverblijfje. Mijn nichtje die 10 jaar jonger is, deed de poppen een mondkapje voor (coronaperiode). Kinderen spelen en leven de grote-mensen-wereld na.
Ik lees op dit moment Pluk voor. Daar staan ook ouderwetse woorden in. Meestal gebruik ik ze wel maar plak ik er een synoniem achter.
Ik herinner mij jip en janneke helemaal niet als rolbevestigend of ongeëmancipeerd. Annie mg schmidt was ook niet bepaald een ongeëmancipeerde vrouw
Tuurlijk zitten wat gedateerde zaken in maar ik vond het juist altijd heerlijk grappige verhaaltjes. Zowel als kind en ook om voor te lezen aan mijn kinderen.
