Moeilijk kerstfeest door familieproblemen

het is wel bijzonder dat je zus toch gekomen is terwijl ze wist dat je moeder er ook was. Bij menig gezin zou een van de partijen gezegd hebben: “Als die komt, kom ik niet.” Zou dat toch een begin van een opening zijn? 
Het is lastig om voor je moeder te bepalen dat ze niet meer naar haar moeder mag gaan. dat is een keuze die zij moet maken, niet jij en je zus. Haar moeder woont toevallig wel met haar vader samen. En misschien heeft ze echt niet geweten van het misbruik. Mensen van haar generatie gingen ook moeilijker weg bij hun man. Het was nog in de tijd dat vrouwen financieel afhankelijk waren, wij kunnen tegenwoordig makkelijker weg. Hoewel ik hier op OO sommige vrouwen ook financieel afhankelijk zie wezen van hun man. 
Kindermisbruik werd daarnaast zo anders bekeken vroeger. Ten eerste ontkennend en ten tweede ging men er anders mee om. Nu wordt alles openlijk besproken, moet iedereen weten wat er gebeurd is en vroeger werd er niet over gesproken, mensen moesten maar vergeten dat het gebeurd was, als je er niet over sprak kon iedereen het het snelst vergeten. 
je oplossing om ze apart te laten komen, zou ook mijn oplossing zijn. Waarom moet jij een vervelende dag hebben omdat ze beiden wel komen maar dan bij jou de sfeer komen verzieken? Je zus door de negeerstand, je moeder door haar gehengel naar aandacht. Daar kan je toch wel wat van zeggen? Daar hoef jij toch niet in mee te gaan?
Met wie komt de breuk als jij het zo voorstelt? Want nu wil je zus je moeder niet zien, maar als jij ervoor zorgt dat ze haar niet ziet wordt ze boos? 
Ik zou uit de rol van bemiddelaar stappen. Het levert geen oplossing en jij wordt er alleen maar ongelukkig van. 

Wat een vervelende en ook vreemde situatie Natje. Want wie wil onder zulke omstandigheden dan wel met zijn allen bij elkaar kruipen? Dat is toch vreselijk! Niemand weet toch hoe die zich moet gedragen met zo’n olifant in de kamer? 

Ik heb net de waarschijnlijk autobiografische roman Zomerhuis van Vigdis Hjorth gelezen over een vergelijkbare situatie in een gezin. Alleen gaat het daar om een vader en is die altijd blijven ontkennen. Ze schrijft op een gegeven moment iets wat een psycholoog gezegd zou hebben, namelijk dat bekennen niet voldoende is voor het slachtoffer als daarbij de pijn van het slachtoffer niet wordt erkend. Want wat heb je aan een bekentenis (in jullie geval van grootvader) of erkenning dat het gebeurd is (door ouders/moeder) als je daarna geacht wordt je pijn in te slikken en min of meer gewoon door te leven? En dat omwille van de lieve vrede van anderen, je moeder en haar moeder. Ik snap wel dat jouw zus dat niet trekt. Voor wie is zij prioriteit geweest? 

Tegelijkertijd laat dat boek ook heel goed zien dat je als sibling in een lastige positie zit. De hoofdpersoon vindt dat ze ondubbelzinnig voor haar hadden moeten kiezen maar als lezer besef je dat zo’n heel gezin, en in jullie geval familie, onherstelbaar kapot gaat aan zoiets en dat het hartverscheurend is om als kind wat part noch deel heeft aan de situatie zo’n keuze te moeten maken.  Voor mij was het goed voorstelbaar dat je de kool en de geit probeert te sparen. Terwijl dat in werkelijkheid niet kan.   De hoofdpersoon heeft de grootste hekel aan de zus die het meest krampachtig neutraal probeert te blijven. Omdat dat gewoon niet kan voor iemand die slachtoffer is van zoiets. Dat is absurd.

De gedachte die ik bij dat boek had: de ouders zijn oud. Als zij weg zijn, is je zus er nog steeds. Ik ben zelf ook nogal principieel dus ik zou denk ik die keuze wel hebben gemaakt om de boel te splitsen. Ik kan er niet zo goed tegen als mensen onrecht wordt aangedaan. Maar evengoed zijn de consequenties fors natuurlijk, in de familie. Dus makkelijk is het niet. Ik zou het naar moeder toe denk ik proberen te brengen als: “Het is niet tegen jou maar voor zus. Zij heeft die erkenning van haar pijn nodig en als wij net doen alsof er niets gebeurd is, geven we die haar niet. Ik kies ervoor om een situatie te creëren die recht doet aan wat er gebeurd is, hoe vreselijk het voor haar is geweest en hoe moeilijk het ook is haar daarin openlijk te steunen.” Er is zelfs nog een kleine kans dat je moeder er iets van gaat begrijpen en ook begrijpt dat ze zelf nog een stap te maken heeft naar je zus. Maar daar kun je het niet voor doen. Je kunt het alleen vanuit je eigen overtuiging doen. 

Misschien zou je dat boek eens kunnen lezen. Het is een wat aparte schrijfstijl en de hoofdpersoon (de ik) heeft ook iets heel irritants, maar het roept waarschijnlijk veel bij je op. Het kan je aan het denken zetten en er komen vast eigen antwoorden naar boven. 

Aparte situatie. Je moeder wil haar moeder blijven zien, ook al heeft ze daar blijkbaar nooit veel aan gehad. Waarom eigenlijk? Toch blijven proberen om waardering te krijgen waar ze het nooit zal vinden? Tegelijk kan ze niet zelf een goede moeder zijn voor jouw zus. Heel pijnlijk voor je zus dat haar moeder wel steun van haar wil, maar het niet geeft.
Evengoed moet je zus daar zelf mee dealen, van je moeder moet ze het duidelijk niet hebben. Wat voor rol speelt jullie vader in dit geheel eigenlijk, nu (als hij nog leeft?) en vroeger?

Als buitenstaander denk ik ook: splitsen die boel. Houd het contact met je zus goed, geef duidelijk aan dat je haar steunt, maar houd daarnaast het contact met je moeder ook als jij dat wil. Tenslotte gaat iedereen over zijn eigen leven, dus jij ook, en anderen moeten zelf bepalen wat ze willen en niet willen.
Laat jezelf niet in de rol dwingen dat je de verantwoording hebt om alles voor iedereen in orde te maken. Dat kun je niet. Je kunt wel de keuze maken om het contact te blijven houden met de mensen om wie je geeft, ook al vinden ze dat onderling niet prettig. Jouw leven, jij bepaalt. Anderen maken hun eigen keuzes, maar daar ben jij niet voor verantwoordelijk.

Edit: ik heb zelf een paar jaar geleden een systeemopstelling gedaan in therapie, en dat was erg inzichtelijk, vooral ook door de emoties die het bij mij opriep. De therapeut gaf daarnaast steeds duidelijk aan dat ik de "shit" van mijn moeder bij mijn moeder moest laten, en dat ik het in de therapie niet over de problemen van mijn zus mocht hebben. Dat was best even wennen, ik was zo gewend om alles van iedereen te verweven met mijzelf en daardoor eigenlijk niet aan mijzelf toe te komen (wat ook wel makkelijk is natuurlijk...). Eigenlijk kan ik best wel aanraden om eens in therapie te gaan om over jou te praten, want als je zelf niet stevig op je benen staat kun je anderen ook niet helpen.

Vreselijk wat je zus is overkomen. Wat bij mij opkomt is: misschien is je moeder als kind ook wel misbruikt... Het is natuurlijk een wild guess maar misbruikers houden het meestal niet bij één persoon. Maar dit terzijde

Wat mij ook opvalt is dat de grootmoeder blijkbaar gestraft moet worden voor iets wat haar man heeft gedaan: 

"maar ze wil af en toe nog blijven gaan voor haar moeder. Mijn broer en ik hebben het contact met onze grootouders volledig verbroken"

Ik vind dat heel erg en zie het veel gebeuren (organiseerde al in de 80er jaren avonden voor incest slachtoffers): de moeder krijgt (voor een deel) de schuld van wat haar man heeft gedaan. Hoe is dat eerlijk? Ja ik begrijp dat de slachtoffers willen dat zo'n persoon, de dader, totaal geweerd wordt en alle contact verbroken. Maar die grootmoeder... ik vind dat wat empathie voor zo'n vrouw die in een heel andere tijd is opgegroeid misschien op zijn plaats is. Al is het maar haar elders uitnodigen, zonder die grootvader. Dat geldt trouwen ook voor de moeder. Zij vond het verschrikkelijk maar wilde haar moeder blijven zien. Is dat haar euvel te duiden? Moet zij een vrouw die zelf niets gedaan heeft behalve bij die man blijven, laten vallen terwijl het haar moeder is? Lastig hoor. 

Een vriendin van mij is ook door haar opa misbruikt. Dat neemt zij haar moeder kwalijk omdat die al een vermoeden had. Maar het gebeurde tijdens de weekenden dat zij bij haar vader was, (ouders waren gescheiden) die wist hoe zijn vader (haar opa dus) was en haar toch liet gaan. Moeder heeft wel gezegd dat ze het niet vertrouwde maar vader reageerde daar niet op. Wat kon ze doen? Het was 40 jaar geleden, ze had geen poot om op te staan haar ex luisterde niet naar haar en het gebeurde in zijn tijd. Toch treft haar alle blaam volgens vriendin, haar moeder had haar moeten beschermen. Ik hoor dat wel vaker (dr Phil) en vind het best oneerlijk al is het vanuit het slachtoffer wellicht begrijpelijk. Maar in het geval van die vriendin had die vader het kind moeten beschermen, toch?

Mija schreef op 25-12-2022 om 12:50:

Ik zie het niet als straf Lexus maar als erkenning van de ernst van de werkelijkheid. Die oma heeft de zaak onder het tapijt geveegd. Die moeder heeft de zaak half onder het tapijt geveegd. En dat moet je dan omwille van allerlei omstandigheden begrijpen als slachtoffer? In het geval van jouw vriendin: voor haar is een signaal hebben afgegeven geven totaal niet in verhouding met wat haar daadwerkelijk is overkomen. In haar werkelijkheid had hemel en aarde bewogen moeten worden om haar als jong kind te redden van haar misbruiker. De aarde had moeten opengaan om hem te verzwelgen. Dat kan niet. Maar emotioneel is dat natuurlijk wel zo. Die erkenning moet er komen. Als moeder moet je dan gewoon zeggen: ik zou willen dat ik de aarde voor je had kunnen splijten want dat had je verdiend. Ik zou willen dat ik meer stampei had gemaakt. Ook al dacht ik toen echt dat ik niks anders kon doen, je had het verdiend dat ik er meer aan had gedaan. Die erkenning is gewoon superbelangrijk. Het is toch niet verstandelijk?!?!

Die vader is ook een lul natuurlijk. Maar iedereen die het heeft laten gebeuren draagt iets van de ‘oerschuld’. Het is als in het verhaal van Oedipus: er is een orakel, er is geen ontsnappen aan, maar hij is toch verantwoordelijk en steekt zich de ogen uit. Dat is ons menszijn.

PS Wat ik geloof ik eigenlijk bedoel is: het leven gaat niet zonder vuile handen te maken. Er zijn onmogelijke keuzes, waarbij je moet kiezen tussen twee kwaden. Als je dat niet durft te erkennen, dat je niet zeker weet of je de juiste keuze hebt gemaakt, naar degenen die daar de schade van heeft ondervonden, blijft dat tussen mensen instaan.

PS 2 Moeder en oma worden niet verantwoordelijk gehouden voor het gedrag van vader/opa maar voor het tekortschieten in hun zorg en verantwoordelijkheid als moeder en oma van het kind, de jonge vrouw en nu de vrouw van middelbare leeftijd.

Maar in geval van Lexus ga je er vanuit dat die oma het wist. De moeder sprak haar verwachting uit, dat is weer anders, maar over de oma weten we niets. Je kunt niet altijd van 1 dader daderS maken. Dat gebeurde in de oorlog ook met verraders en dat is ergens het leed erger maken. De moeder van de OP is mentaal niet sterk, dat kan een hoop verklaren vwb haar reactie op alles.

Desalniettemin begrijp ik het dilemma vanuit alle hoeken en zijn dit vreselijke omstandigheden voor het slachtoffer en op een andere manier voor de overige familie. Ik zou hooguit aan zus vragen wat haar wens is: apart of niet; de breuk is er in feite toch al.

TS, je zus is het kern-slachtoffer, maar dit soort zaken maken als een spreidende olievlek veel meer slachtoffers, soms generaties verder. Sterkte

De tijd is niet terug te draaien; je moeder en je oma zouden wrs niets liever willen en het zal hen ook zeer veel pijn hebben gedaan. Maar de oma is wrs al op een leeftijd dat je moeder beseft dat het op een dag met haar gedaan is en je moeder haar moeder niet meer kan zien, spreken etc. Dat besef is best confronterend. Helemaal als je daar met je kinderen niet over kan praten omdat het te gevoelig ligt.
Dit jaar heb ik afscheid genomen van mijn moeder. Mijn vader was paar jaar eerder overleden. En al heb ik er vrede mee want kwaliteit van leven ging achteruit en ik was al blij dat ze geen pijn hoefde te lijden. Maar met Kerst komt haar dood best binnen en zou ik zo graag bij haar langs gegaan zijn. Mogelijk dat je moeder om die reden graag haar moeder nog wilt zien. Zien, nu het nog kan.

Je/ jullie kan/ kunnen niet van je moeder verlangen haar moeder niet meer te zien. Maar je moeder maar best verteld worden dat je zus iets heeft moeten verwerken en een bepaalde afstand eerder een blijk is van liefde en begrip voor de gevoelens van je zus. Dus niet forceren wat er niet meer is. Misschien beter als je je moeder niet meer tegelijk uitnodigt maar op een ander tijdstip bij haar langs gaat.

Mija schreef op 25-12-2022 om 12:50:

Ik zie het niet als straf Lexus maar als erkenning van de ernst van de werkelijkheid. Die oma heeft de zaak onder het tapijt geveegd. Die moeder heeft de zaak half onder het tapijt geveegd. En dat moet je dan omwille van allerlei omstandigheden begrijpen als slachtoffer? In het geval van jouw vriendin: voor haar is een signaal hebben afgegeven geven totaal niet in verhouding met wat haar daadwerkelijk is overkomen. In haar werkelijkheid had hemel en aarde bewogen moeten worden om haar als jong kind te redden van haar misbruiker. De aarde had moeten opengaan om hem te verzwelgen. Dat kan niet. Maar emotioneel is dat natuurlijk wel zo. Die erkenning moet er komen. Als moeder moet je dan gewoon zeggen: ik zou willen dat ik de aarde voor je had kunnen splijten want dat had je verdiend. Ik zou willen dat ik meer stampei had gemaakt. Ook al dacht ik toen echt dat ik niks anders kon doen, je had het verdiend dat ik er meer aan had gedaan. Die erkenning is gewoon superbelangrijk. Het is toch niet verstandelijk?!?!

Die vader is ook een lul natuurlijk. Maar iedereen die het heeft laten gebeuren draagt iets van de ‘oerschuld’. Het is als in het verhaal van Oedipus: er is een orakel, er is geen ontsnappen aan, maar hij is toch verantwoordelijk en steekt zich de ogen uit. Dat is ons menszijn.

Ja kijk, als ik maar een vermoeden had gehad bij mijn kind had ik hemel en aarde bewogen, was ik desnoods gevlucht naar een ander land met mijn kind. Maar wat denk je dat er gebeurt als een vrouw dat doet? Zeker dertig jaar geleden?

Ja natuurlijk had ze zoiets moeten zeggen en had ze moeten erkennen dat ze er alles aan had willen doen. Dat staat buiten kijf

Lexus schreef op 25-12-2022 om 17:37:

[..]

Ja kijk, als ik maar een vermoeden had gehad bij mijn kind had ik hemel en aarde bewogen, was ik desnoods gevlucht naar een ander land met mijn kind. Maar wat denk je dat er gebeurt als een vrouw dat doet? Zeker dertig jaar geleden?

Ja natuurlijk had ze zoiets moeten zeggen en had ze moeten erkennen dat ze er alles aan had willen doen. Dat staat buiten kijf

Het kan niet altijd voorkomen worden. En uiteindelijk is alleen de dader echt schuldig. Dat snapt denk ik iedereen (behalve misschien het slachtoffer) wel. Maar ik denk dat het erom gaat dat de dader en de omstanders onvoorwaardelijk toegeven dat het slachtoffer het slachtoffer is en in het contact niet proberen duidelijk te maken waarom ze er niks aan konden doen. Dat komt heel wat fases verder, als het al kan. Het is vergelijkbaar met dat een ‘sorry’ gevolgd door een ‘maar’ niks meer waard is. In dit geval is de dader niet bestraft en door zijn vrouw en kinderen ook uit de wind gehouden want niemand heeft hem aan de straat gezet voor deze verschrikkelijke wandaad naar zijn jonge kleinkind. 

Het is niet dat je als moeder een schuld moet dragen die je niet hebt. Maar dat een moeder een kind niet heeft kunnen beschermen tegen seksueel misbruik, notabene door de eigen vader/opa, is natuurlijk verschrikkelijk. Ook voor de moeder. Die draagt dat ook haar hele leven mee. Maar die kan met dat gevoel daar zelf ook slachtoffer van te zijn (wat zo is!) nou net niet bij haar kind terecht. Al die al dan niet gerechtvaardigde excuses dat het een andere tijd was, dat het haar ouders, haar familie zijn, dat vrouwen afhankelijk waren van mannen etc. etc. Het is waar, en je kunt tegen iedereen zeggen dat dat je heeft tegengehouden maar niet tegen je kind. Je kunt het alleen maar op je nemen. Wat Max zegt: zo’n daad maakt zo’n hele familie kapot, niet alleen dat ene kind. Maar het kind heeft de behoefte voorop te staan en dat is logisch. Want het is haar overkomen. Ik kan niet zeggen: dat is hier gebeurd want daar ken ik de situatie niet genoeg voor. Maar het zou kunnen dat de moeder en de oma meer met de gevolgen voor henzelf bezig zijn geweest dan met de gevolgen voor het kind. Dat steekt natuurlijk. 

Dat Natje nu schrijft dat zus veel ellende heeft meegemaakt en dat moeder haar vaak op weg heeft geholpen, maakt het ook schrijnend. Het is de vraag of moeder iets anders had kunnen doen waardoor kind helemaal weer op haar pootjes terecht was gekomen. Maar het is duidelijk dat zus het verleden niet achter zich heeft kunnen laten en daaronder lijdt en er boos over is en zoekt naar iemand om daar mee te belasten (al dan niet terecht!). Dat maakt het allemaal intens tragisch. Die vader/opa heeft erg veel kapot gemaakt met zijn handelen en hij is er niet eens voor gestraft. Die schuld is nog nooit ingelost. Dat is moeilijk te accepteren en ik kan me de agitatie van de zus voorstellen. Al heeft niemand daar per se een oplossing voor. 

Juist door de spanningen tussen je zus en haar dochter, lijkt het mij beter om even een paar passen terug te doen dan de boel proberen te lijmen. Straks komt de zwarte Piet kaart nog bij jou terecht.

Natje1812 schreef op 25-12-2022 om 19:39:

Hoewel ik begrip heb voor mijn zus haar positie vind ik niet dat ze op alle vlakken correct is.Ze heeft ondertussen ook al enkele maanden geen contact meer met haar eigen dochter.Dit heeft niets met het misbruik te maken.Haar oudste dochter heeft een kindje dus ook haar kleinkindje ziet ze niet meer.Ze heeft tegenover haar eigen dochter niet gedaan wat ze moest vandaar de breuk met haar dochter,mijn moeder heeft ook hier altijd bijgesprongen bij de opvoeding.Ze neemt mijn moeder dingen kwalijk en terecht maar zonder haar gingen haar beide kinderen waarschijnlijk geplaatst worden.Ik vind haar op een manier toch hard voor mijn moeder maar ik vind het tegelijkertijd ook erg om dit te denken want mijn moeder heeft ook niet correct gehandeld.

Ik weet dat ik niet verantwoordelijk ben hiervoor maar het geeft me een slecht gevoel.Heel ons ouderlijk gezin valt uit elkaar en ik kan niet doen.

Ik denk dat je er goed aan doet een stap terug te doen en vooral naar je eigen behoeften te kijken. De spanningen tussen je zus en haar moeder en tussen je zus haar kinderen zijn niet iets wat jij kan opvangen of oplossen voor haar of voor je moeder. En dit soort spanningen verdragen tijdens familiebijeenkomsten is inderdaad erg pittig. Ik zou, nu je de situatie wat uitgebreider hebt beschreven, ervoor kiezen het te nemen zoals het is en niet te proberen om invloed uit te oefenen op hoe de anderen hun spanningen hanteren. Maar alleen je eigen spanningen te hanteren door bijvoorbeeld niet te lang te blijven of niet te gaan als er een lastige samenstelling is. Het lijkt me eerlijk gezegd een wespennest, jouw familie. Je hoeft het voor niemand op te lossen, dat kun je ook niet. Ik zou wat afstand nemen als ik jou was. Je kan inderdaad niets doen. Heel verdrietig.